w dniach 29-30 listopada br. w Zamościu odbyły się uroczystości patriotyczno – religijne związane z 70. rocznicą nadania nazwy Oddziałów Partyzanckich 9 pułku piechoty – Oddziałom Dywersji Bojowej Inspektoratu Zamość Armii Krajowej, zorganizowane przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość wraz ze współorganizatorami: Parafią Świętego Michała Archanioła w Zamościu, 3 Batalionem Zmechanizowanym w Zamościu oraz Fundacją Niepodległości w Lublinie.
Patronat Honorowy nad uroczystością objęli:
Jego Ekscelencja ks. bp Marian Rojek – Ordynariusz Diecezji Zamojsko – Lubaczowskiej; Minister Jan Stanisław Ciechanowski – Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych;
Gen. dyw. Dr Leszek Surawski – Dowódca 16 Dywizji Zmechanizowanej.
W piątek, 29 listopada o godz. 10.00 odbyła się sesja popularno-naukowa „Na mnie czeka leśna brać…”, którą otworzyli: Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość poseł Sławomir Zawiślak oraz Wiceprezes Zarządu Fundacji Niepodległości dr Piotr Gawryszczak.
W swoim krótkim wystąpieniu Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość złożył serdeczne podziękowania wszystkim ważnym osobom i instytucjom za podjętą współpracę, której efektem jest wspólne przypomnienie czynów i ofiary dla Ojczyzny złożonej przez żołnierzy i oficerów 9 PP AK oraz podziękował wszystkim przybyłym na sesję popularno-naukową, szczególnie prelegentom i młodzieży. Z kolei dr. P. Gawryszczak przedstawił program konferencji.
Następnie delegacja składająca się m.in. z przedstawicieli Weteranów AK, pracowników oświaty, młodzieży szkolnej zapaliła znicze oraz złożyła kwiaty pod Pomnikiem AK, znajdującym się nieopodal Delegatury LUW, przy ul. Partyzantów.
W w/w sesji jako goście uczestniczyli przedstawiciele patriotycznych, nauczyciele zamojskich szkół, liczni uczniowie w tym m.in. przewodnicząca Stowarzyszenia Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu Janina Kalinowska, prezes Związku Kombatantów RP i BWP Władysław Bednarczyk, prezes Stowarzyszenia Zamojska Rodzina Katyńska Marek Splewiński.
Wysłuchali oni referatów następujących prelegentów:
dr Artur Piekarz, 9 Pułk Piechoty Armii Krajowej (Instytut Pamięci Narodowej)
Mirosław Bańkowski, Oddziały zbrojne zamojskiego obwodu AK (Muzeum Zamojskie)
Jerzy Krzyżewski, Oddziały zbrojne hrubieszowskiego obwodu AK (Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie im. Stanisława Staszica)
Eugeniusz Hanejko, Oddziały zbrojne tomaszowskiego obwodu AK (Muzeum Regionalne im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim)
dr Dorota Skakuj, Oddziały zbrojne biłgorajskiego obwodu AK (Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju)
dr Jerzy Masłowski, Kadra oficerska hrubieszowskiej AK – wybrane sylwetki (Lubelskie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli)
dr Marcin Paluch, Uzbrojenie oddziałów 9 Pułku Piechoty AK w roku 1944
dr Rafał Drabik, Relacje partyzantki sowieckiej z zamojskimi oddziałami konspiracji niepodległościowej i komunistycznej (Instytut Pamięci Narodowej)
dr Adam Balicki, Tradycja zamojskiej Armii Krajowej w nauczaniu i wychowaniu patriotycznym młodzieży Zamojszczyzny.
(KUL, Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Biłgoraju).
Po zakończeniu sesji popularnonaukowej miała miejsce projekcja historycznych filmów dokumentalnych poświęconych oddziałom 9 pp AK:
„Wyrok śmierci” (o mjr Zenonie Jachymku ps. Wiktor)
„Nie zawsze ocalenie jest łaską” (o por. Konradzie Bartoszewskim ps. Wir)
Uczestnicy uroczystości, przed wejściem do sali, gdzie odbywała się konferencja, mogli oglądać wystawę prezentującą historię Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej, oraz biogramamy dowódców 9 pułku piechoty AK.
Drugi dzień w/w uroczystości patriotyczno – religijnej rozpoczął się o godz. 12. 45 zbiórką pocztów sztandarowych przy kościele p.w. Św. Michała Archanioła w Zamościu; po czym, pod przewodnictwem: ks. prałata dr. Czesława Galanta-proboszcza w/w parafii, ks. dr. Czesława Galka-kapelana AK, ks. Romana Marszalca-kapelana AK została odprawiona uroczysta Msza św.
Po Mszy świętej miał miejsce przemarsz kompanii honorowej 3 Batalionu Zmechanizowanego, pocztów sztandarowych i uczestników do Klubu Garnizonowego w Zamościu przy ul. Marszałka J. Piłsudskiego 36.
Ta część uroczystości rozpoczęła się od odśpiewania przez zebranych Hymnu narodowego. Powitania zaproszonych gości oraz krótkiego wprowadzenia historycznego dokonał Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak.
Następnie mało miejsce upamiętnienie poległych bohaterów, oficerów i żołnierzy poprzez Apel poległych, odczytanie imion i nazwisk dowódców OP 9 pp AK, którego dokonał oficer WP z garnizonu zamojskiego kpt. Wojciech Brykner.
W trakcie uroczystości miało miejsce również uroczyste wręczenie Odznak Zasługi Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, które otrzymali:
– ppłk Tadeusz Nastarowicz – Dowódca garnizonu Zamość, d-ca 3 Batalionu Zmechanizowanego w Zamościu
– ppłk Adam Pilip – Komendant WKU Zamość
– ppłk Grzegorz Pytlak – Komendant 32 Wojskowego Oddziału Gospodarczego
– ppor. Franciszek Borkowski z Trzeszczan, żołnierz Armii Krajowej, członek ŚZŻAK O/ Zamość
– por. Kazimierz Lizak z Zamościa, żołnierz Armii Krajowej, członek ŚZŻAK O/ Zamość
– por. Mieczysław Bartosiak z Zamościa, żołnierz Armii Krajowej, członek ŚZŻAK O/Zamość
– Jan Dobrowolski z Rudnika, członek ŚZŻAK O/ Zamość
Wręczenia w/w odznaczeń dokonał Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość Sławomir Zawiślak w asyście Wiceprezesa naszego Związku mjr. Tadeusza Kopcia.
Następnie kpt. Tomasz Pilip z WKU Zamość wręczył pani Genowefie Więcław-Sikora z Józefowa akt mianowania na porucznika AK.
Uroczystość zakończyłwystęp artystyczny uczennicy Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Kaczórkach Kamili Pupiec, która wykonała kila pieśni patriotycznych;
a następnie, w sali kinowej Klubu Garnizonowego, odbył się koncert pieśni żołnierskich i patriotycznych w wykonaniu Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Zarówno koncert uczennicy SP z Kaczorek, jak i RZA WP, spotkał się z aplauzem licznie zgromadzonej publiczności.
Zaproszenie na sobotnie uroczystości przyjęli, m.in. Ks. płk. Bogusław Romankiewicz, ppłk Henryk Cierocki- zastępca dyrektora Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego WP, Wojewodę Lubelskiego reprezentował Kierownik Delegatury Jerzy Szwal, obecny był przewodniczący RM Zamość Wojciech Matwiejczuk, przewodniczący RMiG Józefów Andrzej Wojtyło, p.o. Wójta Gminy Uchanie Jolanta Kusik, płk Tadeusz Nastarowicz d-ca 3 BZ w Zamościu, ppłk Marcin Frączek z- ca dowódcy 2 Pułku Rozpoznawczego w hrubieszowie (odznaczony w Hrubieszowie w/w odznaczeniem środowiska ŚZŻAK O/ Zamość), płk Grzegorz Pytlak d-ca 32 WOG Zamość, kpt. Adam Pilip WKU Zamość, przewodnicząca Stowarzyszenia Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu Janina Kalinowska, prezes Stowarzyszenia Zamojska Rodzina Katyńska Marek Splewiński, Przewodniczący NSZZ „Solidarność” Oddział w Zamościu Marek Walewander. Obecni byli także dyrektorzy i nauczyciele szkół z terenu Zamościa i regionu w tym dyrektor Szkoły Podstawowej im. AK w Kaczórkach pan Krzysztof Szkałuba, dyrektor Gimnazjum im. S. Staszica w Uchaniach z siedzibą w Jarosławcu pani Krystyna Król wraz z grupą kilkudziesięciu uczniów, dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. AK w Zamościu pan Wiesław Monachowski.
Na uroczystości przybyły liczne poczty sztandarowe, w tym 3 BZ w Zamościu, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość także Kół Rejonowych. ŚZŻ AK z Zamościa (2), Komarowa, Trzeszczan, Tyszowiec, Uchań, Skierbieszowa, Józefowa. Poczty sztandarowe wystawiły również: NSZZ „Solidarność” Oddział Zamość, ZSP nr 3 im. AK w Zamościu, SP w Kaczórkach.
Organizatorzy serdecznie dziękując dziennikarzom za liczną obecność na każdej części uroczystości, jednocześnie zwracają się z uprzejmą prośbą o przekazanie do wiadomości opinii publicznej, mieszkańców regionu informacji o zorganizowanych obchodach.
Członkowie Prezydium Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość wierzą, że zakończone obchody 70. rocznicy nadania nazwy Oddziałów Partyzanckich 9 pułku piechoty – Oddziałom Dywersji Bojowej Inspektoratu Zamość Armii Krajowej przyczyniły się do przypomnienia bohaterskich i szlachetnych postaw patriotycznych i obywatelskich, jakie cechowały żołnierzy AK także z terenu Zamojszczyzny-przywróciły ich pamięć i przywołały należną im cześć.