Jednym z wyznaczników rozwoju oświaty i życia kulturalnego są biblioteki. Hrubieszowskie biblioteki publiczne mają bogatą i chlubną przeszłość. Po odzyskaniu niepodległości instytucje te odegrały szczególną rolę w walce z analfabetyzmem i podnoszeniem poziomu oświaty wśród ludności.
Podobnie jak w całym kraju, w powiecie hrubieszowskim była ogromna różnorodność typów bibliotek: społeczne – zakładane przez towarzystwa i organizacje, samorządowe – utrzymywane przez samorządy miast, gmin, powiatów, itd., szkolne, zakładowe oraz kościelne.
Nie ustalono dokładnej daty założenia w Hrubieszowie biblioteki Lubelskiego Towarzystwa Szerzenia Oświaty „Światło”, najprawdopodobniej był to rok 1907, była to największa placówka tej organizacji w całej Guberni Lubelskiej.
Istotną rolę w rozwoju bibliotekarstwa oświatowego odegrała Polska Macierz Szkolna, na terenie powiatu hrubieszowskiego w 1907 r. działało 12 punktów stałych i centrala w Hrubieszowie obsługująca komplety wędrowne.
Rada Miejska Hrubieszowa już w roku 1913 widziała potrzebę stworzenia biblioteki z czytelnią dostępnej dla wszystkich. Na posiedzeniu w dniu 08.01.1913 r. podjęła następującą uchwałę: „Zaniepokojeni ubogim zaspokojeniem kulturalno-oświatowym ludności miasta Hrubieszowa i przylegających do niego okolic i mając na względzie przełom w możliwościach gdziekolwiek i cokolwiek polskiego poczytać, gdyż mieszczące się w mieście Hrubieszowie oddział polskiej biblioteki „Światło” i bez nazwy żydowska, nie mogą zadowolić zapotrzebowania całej ludności, ani swoim rozmiarem, ani utrzymaniem, postanowili dla upamiętnienia 300-letniego jubileuszu panowania carskiego Domu Romanowów otworzyć w mieście Hrubieszowie bibliotekę z czytelnią przy niej, dla tego celu każdorocznie asygnować ze środków kasy miejskiej po 100 rubli.
Ponieważ suma ta nie pokryłaby kosztów utrzymania biblioteki, zwrócono się z prośbą o dofinansowanie w kwocie 2000 rubli do Lubelskiego Gubernialnego Komitetu Opieki i Narodowej Trzeźwości. W piśmie datowanym na 24.04.1913 r. Komitet prośbę odrzucił motywując swoją decyzję tym, że założenie biblioteki z czytelnią zostało postanowione przez władze miasta i to one powinny poradzić sobie w tej sytuacji. W korespondencji prasowego przedstawiciela gubernatora z 07.05.1913 r. jest mowa o odwiedzeniu władz Hrubieszowa od zamysłu tworzenia biblioteki.
Jednym z głównych pomysłodawców powołania w Hrubieszowie biblioteki publicznej był ksiądz prałat Melchior Juściński, członek rady miejskiej, inicjator wielu przedsięwzięć kulturalnych i oświatowych. Przez 37 lat swojej pracy duszpasterskiej w parafii pod wezwaniem Św. Mikołaja (1910-1947) stworzył wzór księdza społecznika, otwartego na potrzeby środowiska i potrafiącego włączyć się do wspólnej pracy. Był pomysłodawcą i współrealizatorem m.in. biblioteki parafialnej, chórów, przedstawień teatralnych, czasopisma „Wiadomości Parafialne parafii Św. Mikołaja w Hrubieszowie”.
Braki finansowe oraz wybuch I wojny światowej przerwały starania członków magistratu hrubieszowskiego o stworzenie w mieście biblioteki publicznej.
***
Biblioteka Sejmiku Powiatowego w latach 1922-1932
Sejmik Powiatowy w Hrubieszowie, odpowiadając na okólnik Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie z 26.07 1920 r. w sprawie organizacji bibliotek publicznych, uchwałą z dnia 17.04.1921 r. postanowił zorganizować biblioteki ruchome na terenie powiatu, asygnując na ten cel 205000 Mk. Jednakże po roku działania centrali bibliotek ruchomych, pomysł ten okazał się zbyt uciążliwy dla kasy samorządowej. Książki były bardzo drogie a przesyłanie z gminy do gminy powodowało ich szybkie niszczenie. Wobec powyższego Sejmik anulował uchwałę o utworzeniu bibliotek ruchomych, postanowił natomiast stworzyć jedną wspólną bibliotekę. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 27.03.1922 r. informujący o przejęciu „pod zarząd i opiekę” bibliotekę Polskiej Macierzy Szkolnej, wspomagając ją zbiorami biblioteki sejmikowej i dokupując książek za sumę 318785 Mk. Jak podawał „Przegląd Hrubieszowski” 1922, nr 32 – „ Biblioteka liczy obecnie 1400 dzieł i będzie rok rocznie uzupełnianą, tak, że zapoczątkowana akcja stanie się z czasem siedliskiem oświaty dla mieszkańców powiatu” Bibliotekę Sejmiku zarejestrowano 01.04.1922 r., jako zarządzającego tą placówką do rejestru wpisano Stanisława Michalaka (AP Lublin), oficjalne otwarcie biblioteki publicznej w Hrubieszowie nastąpiło 01.06.1922 r.. Fakt ten szeroko rozreklamowano w wychodzącym wówczas w mieście „Przeglądzie Hrubieszowskim”. Nakłady Starostwa Powiatowego na bibliotekę na początku jej działalności były istotne dla dalszego jej funkcjonowania. W roku 1923 na zakup księgozbioru wydano ponad 5-krotnie sumę większą niż planowano. Również w latach następnych wydatki na bibliotekę były większe niż planowano. Kupowano ksiązki nowe i używane, przyjmowano także dary od mieszkańców apelując „(…)uczciwy obywatel powinien wzbogacać bibliotekę(…)” („Przegląd Hrubieszowski” 1924, nr 7/8). Na podstawie porozumienia zawartego w 1925 r. z władzami samorządowymi, oświatowymi i organizacjami społecznymi, stworzenie bibliotek gminnych w powiecie powierzono Zarządowi Polskiej Macierzy Szkolnej (AP Lublin), powstały wówczas placówki w Białopolu, Grabowcu, Kryłowie, Strzyżowie i Uchaniach.
Nie ustalono dokładnie czy Stanisław Michalak zarządzał Biblioteką Sejmikową w latach 1922-1928, z dokumentów wiadomo, że do 31. 12. 1925 r. pracował w charakterze Kierownika Biura Handlowego przy Sejmiku Hrubieszowskim a Biblioteka była traktowana jako jeden z referatów Biura Wydziału Powiatowego. Wiadomo, że od stycznia 1929 r. Biblioteką zarządzała J. Borkowska (AP Lublin), prawdopodobnie pracowała do 31. 12. 1931 r. Niestety, nic poza nazwiskiem, nie wiadomo o tej osobie i jej pracy. Na znaczenie dla władz hrubieszowskich biblioteki wskazuje korespondencja Starosty Stanisława Marka z Jadwigą Szemplińską, zajmującą się w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego bibliotekami „(…) ze względu na to, że obecna bibliotekarka zwolniona została z dniem 31 bm. (J. Borkowska?)., nie obsadzenie tego stanowiska przed 1 I 1932 r. groziłoby unieruchomieniem biblioteki Wydziału Powiatowego, do czego jako przewodniczący dopuścić nie mogę i z tego powodu zwracam się do Sz. Pani o pomoc w wyszukaniu odpowiedniego kandydata na stanowisko bibliotekarza przed 1 I 1932 r.” (AP Lublin). Z korespondencji tej wynika, że J. Szemplińska poleciła na to stanowisko Piotra Maślankiewicza.
Wypożyczaniem bibliotek ruchomych, zakładała i opiekowała się merytorycznie bibliotekami gminnymi, prowadziła centralny katalog wszystkich podległych placówek. Na budżet Centralnej Biblioteki Powiatowej składały się sumy wpłacane na ten cel przez poszczególne gminy oraz subsydia Rady Powiatowej. Za pieniądze otrzymane od gmin, kupowano książki do tychże gmin. Książki wchodzące w skład bibliotek ruchomych znajdowały się w ogólnym inwentarzu CBP, były to przechowywane w specjalnych szafach 50-tomowe komplety zaopatrzone w karty kontroli czytelników, spis książek, wskazówki dla kierownika biblioteki, dwa katalogi (jeden w teczce – na papierze, drugi do wywieszenia – na tekturze), regulamin i zeszyt życzeń. Aby wypożyczyć bibliotekę ruchomą należało wypełnić zobowiązanie, złożyć weksel in blanco na sumę 100 zł jako kaucję oraz pokwitować odbiór książek na specjalnym formularzu. Do wypożyczenia bibliotek ruchomych miały prawo organizacje, których delegaci wchodzili w skład Powiatowej Komisji Oświatowej oraz zarządy gmin. (AP Lublin).
Od 01.09.1933 r. kierowniczką CBP w Hrubieszowie została Zofia Rodziewicz. To postać wyjątkowa w dziejach hrubieszowskiego bibliotekarstwa. Była absolwentką Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie na Wydziale Bibliotekarskim. Praca w hrubieszowskiej bibliotece była jej pierwszą w tym zawodzie. Trafiła tu poprzez Poradnię Biblioteczną Związku Bibliotekarzy Polskich, która pośredniczyła w wyszukiwaniu obsady do bibliotek. Równocześnie z Z. Rodziewicz przyjęto do CBP absolwentkę Rocznej Szkoły Bibliotekarskiej przy Bibliotece Publicznej miasta stołecznego Warszawy – Marię Kozłowską.
Rezultaty pracy Z. Rodziewicz były imponujące: księgozbiór wzrósł do kilkunastu tysięcy, ruch dzienny wynosił ponad 200 osób, punkty biblioteczne pomnożyły się i było ich ok. 60, a najważniejsze – powstały jedna po drugiej biblioteki gminne. Gromadzenie księgozbioru dla nowo powstałych placówek odbywało się w bibliotece powiatowej. Tu też opracowywano książki i tworzono tzw. katalogi. Każda Biblioteka posiadała 3 rodzaje katalogów: powieściowy (w niebieskich okładkach), naukowy ( w zielonych) i dla młodzieży ( w brązowych). W katalogach powieściowych i młodzieżowych karty ułożone były alfabetycznie wg. nazwisk autorów, w naukowym – podzielone na działy.
Artykuły w ówczesnej prasie informowały jak „otrzymać książkę”, informowały o nowościach bibliotecznych, posiadanych czasopismach opłatach za korzystanie z biblioteki, godzinach pracy biblioteki powiatowej i bibliotek gminnych, otwarciu nowych placówek.
Hrubieszów, w porównaniu z innymi miastami tej wielkości był w okresie międzywojennym jedną z nielicznych miejscowości, gdzie pracowali wykształceni bibliotekarze. Zarówno Piotr Maślankiewicz, jak i jego następczynie, Zofia Rodziewicz i Maria Kozłowska, to wybitni przedstawiciele tego zawodu. Doświadczeniami ze swojej pracy dzielili się z kolegami, wygłaszając referaty na zjazdach bibliotekarskich, publikując w prasie fachowej i w wydawnictwach zwartych oraz ucząc następców. Wszyscy kierownicy bibliotek gminnych i punktów bibliotecznych w powiecie odbywali obowiązkową praktykę w Centralnej Bibliotece Publicznej. Organizowano również kursy i szkolenia dla bibliotekarzy. O kursach bibliotekarskich informowała prasa lokalna (np. „Wiadomości Hrubieszowskie”1939, nr 7).
Kolejnym przejawem troski samorządu o czytelnictwo była akcja biblioteczna podjęta przez Radę Powiatową w 1938 r. w odpowiedzi na apel Ministra Spraw Wewnętrznych Sławoja-Składkowskiego z dnia 03.06.1937 r. w sprawie popierania akcji bibliotecznej, kiedy to 29.03.1938 r. przyjęła Uchwałę w sprawie akcji bibliotecznej na terenie powiatu. Uchwała Hrubieszowskiej Rady Powiatowej zyskała miano „małej ustawy bibliotecznej”, stworzyła podstawy funkcjonowania planowej, otoczonej należytą opieką sieci bibliotek publicznych, dała też podwaliny dla ogłoszonego po II wojnie światowej Dekretu o bibliotekach z 17.04.1946 r.
Według stanu z 01.04.1939 r. („Wiadomości Hrubieszowskie 1939, nr 29) sieć bibliotek publicznych powiatu hrubieszowskiego liczyła 10 bibliotek stałych, 65 ruchomych, miała do dyspozycji 18662 tomów. Aby rozpropagować zbiory i zasady działania Centralnej Biblioteki Powiatowej, nakładem Drukarni Wydziału Powiatowego w Hrubieszowie, wydano Katalog działowy oraz Uchwały i regulaminy. Na stronie tytułowej Katalogu zamieszczono motto: „W wyborze książek, tak jak w wyborze przyjaciół, jedna jest zasada: szukać i wybierać tylko najlepsze, bo życie krótkie, a liczba książek niezmierna”.
Celem pomocy moralnej i materialnej Bibliotece, powołano Koło Przyjaciół Biblioteki, Koło miało być wyrazicielem opinii i potrzeb czytelników w stosunku do biblioteki.
W 1937 r. Bibliotekę przeniesiono do specjalnie zaprojektowanego na jej potrzeby lokalu w nowo wybudowanym budynku Starostwa Powiatowego (Listy Z. Rodziewicz do A. Porowskiej z 1985 r.)
W dowód uznania dla osiągnięć tego powiatu, Wydział Oświaty Pozaszkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w dniach 17-20.05.1938 r. zorganizował III Ogólnopolską Konferencję Biblioteczną , tutaj też odbyła się w dniach 20-21.03.1939 r. konferencja w sprawach bibliotekarstwa oświatowego i czytelnictwa Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego („Wiadomości Hrubieszowskie” 1939, nr 14). Józef Janiczek, wizytator oświaty pozaszkolnej MWRiOP, tak scharakteryzował hrubieszowską placówkę: „Hrubieszów(…) ma dzisiaj nie tylko największą, ale i bez wątpienia najlepiej urządzoną samorządową bibliotekę powiatową,(…)piękny, czysty i widny lokal,(…) wygodne, jasne i ujmujące urządzenie czytelni wraz z biblioteką podręczną, no i wreszcie naprawdę jak na nasze stosunki, bogaty i starannie dobrany księgozbiór(…)”
***
Centralna Biblioteka Powiatowa w latach II wojny światowej
O losach Biblioteki w latach wojny dowiadujemy się z listu Stanisławy Rhau (Omielskiej), pracownicy biblioteki w latach 1936-1943. Niemcy, po zajęciu Hrubieszowa, zbiory Biblioteki z lokalu Starostwa przenieśli na piętro do zajazdu na tzw. „Kozackim Rogu”. Biblioteka nadal prowadziła swoją działalność. Po wyjeździe Marii Kozłowskiej z Hrubieszowa, jedyną pracownicą pozostała Stanisława Omielska, pracowała nie otrzymując wynagrodzenia. W marcu 1943 r. Niemcy zlikwidowali bibliotekę. Przewidując taką sytuację, bibliotekarka już wcześniej rozdała część książek czytelnikom na przechowanie. Dużą ilość okupanci spalili a resztę wywieźli do remizy strażackiej mieszczącej się w okolicy cerkwi (List St. Rhau). Jakie były dalsze losy tego księgozbioru, nie ustalono. Mówiono o rozbiciu wagonu z książkami hrubieszowskimi pod Krakowem, o przewiezieniu ich na Wójtostwo, celem spalenia…(Kronika Biblioteki Powiatowej w Hrubieszowie, zeszyt). Po zakończeniu wojny do nowo powołanej biblioteki powróciła tylko niewielka ilość książek pochodząca ze zbiorów Centralnej Biblioteki Powiatowej w Hrubieszowie.
***
Tworzenie biblioteki po II wojnie światowej
Proces tworzenia bibliotek publicznych w pierwszych latach powojennych był próbą rekonstrukcji stanu z okresu międzywojennego, z jednoczesnym dostosowaniem do zmienionych warunków społeczno-politycznych. Władze hrubieszowskie rozpoczęły działania zmierzające do utworzenia w mieście i powiecie bibliotek publicznych, ogłaszając w dniach 3-4.12.1945 r. z okazji „Święta Książki” akcję biblioteczną. Efektem, było zebranie 10357 zł i 1166 książek, z czego do tworzącej się w mieście biblioteki centralnej trafiło 5686 zł i 365 woluminów.
Od 01.01.1946 r, do tworzenia biblioteki zatrudniono Stefanię Michalską. Nadzór nad placówką miała sprawować, powołana przez Powiatową Radę Narodową Sekcja Biblioteczna, która na pierwszym posiedzeniu 14.01.1946 r. ukonstytuowała się następująco: Dominik Brzozowski – prezes, Jan Szlonzak – wiceprezes, Bronisława Błoszczyńska – sekretarz, oraz ks. Henryk Kozłowski, Henzel, K. Linkiewicz, St. Michalska – członkowie. Na kolejnym zebraniu Sekcji – 08.04.1946 r. zatwierdzono 10-cio punktowy regulamin biblioteki, opracowany przez St. Michalską oraz zaplanowano uroczyste otwarcie placówki na dzień 03.05.1946 r. Niestety, służby bezpieczeństwa zakwestionowały niektóre książki znajdujące się w zbiorach. W związku z tym otwarcie biblioteki zostało przesunięte. ( E.Grzegorzewska Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie w latach 1918-1978. Lublin, 1982 – praca magisterska).
***
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie w latach 1947 – 1975
Uroczyste otwarcie Biblioteki Powiatowej nastąpiło dnia 05.02.1947 r. Odczytano wówczas akt wznowienia działalności Centralnej Biblioteki Powiatowej, którego oryginał znajduje się obecnie w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Na posiedzeniu Sekcji Bibliotecznej w dniu 28. 04.1947 r. omówiono sprawę podziału biblioteki na miejską i powiatową, do pracy w placówce miejskiej przyjęto Zofię Nowicką. Na ostatnim zebraniu Sekcji Bibliotecznej, 22.09.1947 r., zgodnie z Dekretem o bibliotekach, sekcja przekształciła się w Powiatowy Komitet Biblioteczny. Nowopowstały Komitet uchwalił powołanie 6 punktów bibliotecznych w gminach: Białopole, Uchanie, Trzeszczany, Grabowiec, Dubienka i Horodło. Otrzymały one tymczasowo księgozbiór płynny składający się z 200 woluminów każdy.
We wrześniu 1948 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie uchwaliło stworzenie w powiecie hrubieszowskim 9 bibliotek gminnych. Organizację tych placówek powierzono bibliotece powiatowej. Datę uroczystego otwarcia bibliotek gminnych w całym kraju wyznaczono na dzień 16.01.1949 r. Na terenie powiatu hrubieszowskiego utworzono w sumie 10 bibliotek gminnych i 98 punktów. Dużą pomocą w tworzeniu tych placówek był dar 6700 książek z Ministerstwa Oświaty. Biblioteki gminne ze swoich zasobów książkowych stworzyły dodatkowo 4 punkty biblioteczne w obwodach szkolnych, w których nie zorganizowała się biblioteka powiatowa. W 1951 r. po zmianie granicy wschodniej, biblioteki w miejscowościach: Bełz, Chorobrów, Krystynopol i Waręż znalazły się na terytorium Związku Radzieckiego. Z księgozbiorów tam zlikwidowanych powstały biblioteki w Chłopiatynie, Hulczu, Czerniczynie i Trzeszczanach.
Różne były losy Centralnej Biblioteki Powiatowej, mniej lub bardziej burzliwe, kilkakrotnie placówka zmieniała lokalizację, aż w roku 1950 wyłączono Bibliotekę Powiatową pozostawiając Miejską Bibliotekę Publiczną, pozbawiono lokalu, a jej księgozbiór złożono w sali konferencyjnej Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Dopiero 1955 r. na nowo reaktywowano działalność powiatowej placówki, łącząc ją na powrót ze zbiorami Miejskiej Biblioteki Publicznej, księgozbiór ulokowano przy ul. Podzamcze, kolejna przeprowadzka w 1959 r. była do Dworku Du Chateau, gdzie z biegiem lat zwiększyła się powierzchnia zajmowana przez bibliotekę. Pozwoliło to m.in. na wydzielenie odrębnego księgozbioru dla dzieci oraz w przestronnym holu prowadzić działalność wystawienniczą i kulturalno-oświatową. Nie mniej burzliwie układały się losy kolejnych kierowników biblioteki. Stefanię Michalską na krótko zastąpiła Helena Prochalska, ponownie, tę wykształconą i doświadczoną bibliotekarkę odwołano „ z dnia na dzień” w 1963 r. Krótko bibliotekę prowadziła Krystyna Malec, następnie Mirosław Komendecki. Od 01.01.1965 r. kierowanie placówką powierzono Aleksandrze Starzyk, która pozostała na tym stanowisku do końca funkcjonowania Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, gdy po kolejnych zmianach administracyjnych w kraju przestała działać placówka powiatowa, na jej miejsce powstał Oddział Terenowy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Zamościu, którego zadaniem był nadzór merytoryczny nad działalnością sieci bibliotek gminnych i miejskiej byłego już powiatu. Księgozbiór i dokumentacja biblioteki powiatowej pozostały w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hrubieszowie.
***
Powiatowa Biblioteka Publiczna w latach 1999-2009
Po ostatniej reformie administracyjnej w 1999 r., kiedy to powiat hrubieszowski, co prawda terytorialnie mniejszy, ale na powrót wraca na mapy kraju, Rada Powiatu 4 października 1999 r. powołuje Powiatową Bibliotekę Publiczną. Bezpośredni nadzór nad Biblioteką powierza Zarządowi Powiatu, natomiast merytoryczny Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Nowo powołana placówka została ulokowana w dwu pomieszczeniach zachodniej oficyny Dworku Du Chateau, do tworzenia tej placówki zatrudniono dwie osoby, Danutę Wojtowicz, której powierzono pełnienie obowiązków dyrektora oraz Sylwię Sarzyńską. Założono, że Biblioteka Powiatowa będzie gromadzić literaturę naukową i popularno-naukową, uzupełniając w ten sposób bazę bibliotek publicznych gminnych i miejskiej, starając się jednocześnie zaspokoić zapotrzebowanie na tego typu wydawnictwa mieszkańców powiatu. Jednym z głównych zadań tej placówki jest pomoc merytoryczna bibliotekom publicznym funkcjonującym w powiecie.
W powiecie hrubieszowskim funkcjonuje 23 placówki biblioteczne, z czego 18 usytuowanych jest na wsi, są to: Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie oraz 7 placówek gminnych: w Dołhobyczowie, Horodle, Moniatyczach, Mirczu, Trzeszczanach, Uchaniach i Werbkowicach. Pracę bibliotek gminnych i miejskiej wspomaga 14 filii i 4 punkty biblioteczne. Wśród bibliotek powiatu 11 placówek działa w strukturach Gminnych Ośrodków Kultury, 1 jest dodatkowo połączona z biblioteką szkolną.
Czytelnikami bibliotek publicznych jest ok. 11000 mieszkańców powiatu, natomiast sama Biblioteka Powiatowa rejestruje rocznie ok. 1000 czytelników.
Zbiory bibliotek publicznych powiatu liczą 220800 jednostek (wydawnictwa zwarte i zbiory specjalne), Biblioteki Powiatowej 4790 jednostek inwentarzowych.
Od początku swojej działalności Biblioteka czyni starania o komputeryzację placówki, w chwili obecnej dysponuje 4 zestawami komputerowymi podłączonymi do Internetu, w tym jeden udostępniony jest dla czytelników. Od 2008 r. Biblioteka prowadzi katalog komputerowy swoich zbiorów, w chwili obecnej 90% zbiorów wprowadzonych jest do katalogu elektronicznego, a od 2009 r. prowadzona jest obsługa elektroniczna czytelników placówki.
Proces komputeryzacji bibliotek publicznych powiatu rozpoczął się w 2001 r., obecnie wszystkie placówki gminne oraz 7 placówek filialnych jest skomputeryzowanych i podłączonych do Internetu, wszystkie te placówki udostępniają też Internet czytelnikom. Ogółem w bibliotekach powiatu znajdują się 52 stanowiska komputerowe, w tym 41 w bibliotekach wiejskich. Tylko 2 placówki gminne nie posiadają oprogramowania bibliotecznego.
Powiatowa Biblioteka Publiczna organizuje narady i szkolenia dla sieci bibliotek terenowych, udziela instruktażu i prowadzi doradztwo merytoryczne pracownikom bibliotek stopnia podstawowego, koordynuje działalność kulturalno-oświatową bibliotek, organizuje praktyki zawodowe dla osób dokształcających się oraz kontroluje sprawność działania powiatowej sieci bibliotek publicznych.
Od początku swojego istnienia Biblioteka prowadzi szeroko zakrojoną działalność kulturalno-oświatową promującą książkę i czytelnictwo w środowisku. Jest organizatorem spotkań autorskich, kładąc szczególny nacisk na promocję autorów Ziemi Hrubieszowskiej. Współorganizatorem sesji popularno-naukowych promujących ludzi i zdarzenia ważne dla regionu i kraju. Ogłasza i realizuje konkursy i programy skierowane do mieszkańców powiatu, wpływające na ich samorozwój, organizuje odczyty, wystawy, lekcje biblioteczne, seminaria.
Jest współautorem i współorganizatorem (wspólnie z Komendą Powiatową Policji) programu „Bezpieczna Szkoła – Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”, realizowanego we wszystkich placówkach szkolnych powiatu. Rocznie w programie uczestniczy ok. 3500 uczniów.
Od października 2007 r. przy bibliotece działa Dyskusyjny Klub Książki, który skupia w swoich szeregach 10 członków, spotkania Klubu odbywają się raz w miesiącu. Z inicjatywy PBP powstały też DKK w Uchaniach i dziecięcy „Lekturynki” działający przy szkole podstawowej nr 1 w Hrubieszowie.
Od 2001 roku Biblioteka jest inicjatorem obchodów Powiatowego Dnia Bibliotek i Działacza Kultury, imprezy integrującej całe środowisko bibliotekarskie powiatu, bibliotekarzy bibliotek publicznych i szkolnych, czynnych zawodowo i emerytów. Każdego roku uroczystość odbywa się w innej gminie, jest to czas i okazja do zaprezentowania własnego dorobku i tradycji kulturowych placówek w terenie.
W 2008 r. Biblioteka, korzystając z możliwości jakie stwarza nowa siedziba Starostwa Powiatowego, otworzyła w sali konferencyjnej „małą galerię wystawienniczą”. Pierwszą wystawą, której projekt i scenariusz opracowała, były fotogramy ziemi staszicowskich w latach działalności Fundacji Staszicowskiej i współcześnie.
Biblioteka intensywnie współpracuje z Towarzystwem Regionalnym Hrubieszowskim, organizując sesje i seminaria, spotkania z regionalistami, współredagując „Biuletyn TRH” pismo promujące historię i kulturę regionu hrubieszowskiego; Starostwem Powiatowym w Hrubieszowie i Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Lublinie w realizacji usług i imprez bibliotecznych na rzecz powiatu oraz innych zadań zleconych, bibliotekami, szkołami i placówkami kultury oraz podmiotami gospodarczymi, stowarzyszeniami i instytucjami publicznymi przy realizacji programów i imprez.
Wolą Rady Powiatu i bibliotekarzy bibliotek publicznych, Powiatowej Bibliotece Publicznej w Hrubieszowie w dziesiątą rocznicę jej działalności, nadano imię prof. Wiktora Zina.
tekst
Powiatowa Biblioteka Publiczna im. prof. Wiktora Zina w Hrubieszowie
Hrubieszow LubieHrubie 2009
