W praktyce wiele problemów związanych jest z podziałami majątku wspólnego po rozwodzie. Szczególnego rodzaju zagadnieniem w tym przedmiocie jest kwestia budowy domu czy te ż innych budynków na gruncie stanowiącym wyłączna własność jednego z małżonków. Zagadnienie pojawia się wówczas, kiedy dochodzi do nieporozumień małżeńskich, rozwodu i w dalszej kolejności podziału majątku wspólnego. Co wówczas z zabudowaniami? O tym poniżej.
Zgodnie z przepisem art. 48 k.c. zasadniczo do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Wyjątkiem odrębności budynku od gruntu jest np. wzniesienie go na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste. W myśl przepisów prawa, część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych, co oznacza, że właściciel gruntu z chwilą wybudowania na nim budynku, staje się jego właścicielem.
Spotykany w praktyce problem z podziałem majątku małżonków po rozwodzie, a związany z budową domu na działce gruntu stanowiącej własność jednego z małżonków, nie może być rozwiązany poprzez podział fizyczny domu albo też wyliczenie kwoty do spłaty, równej wartości wybudowanego budynku mieszkalnego, ponieważ nie jest on przedmiotem obrotu i odrębnego prawa własności.
Rozwiązanie zagadnienia leży w treści art. 45 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. W kontekście poruszanego problemu, dom wybudowany na działce stanowiącej wyłączną własność jednego z małżonków, gdzie budowa finansowana była ze środków pochodzących z majątku wspólnego, to rozliczeniu podlega nie dom, ale wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość tego z byłych małżonków, który jest właścicielem działki, na której stoi wybudowany dom.
W ocenie wartości nakładów niezbędnym jest skorzystanie z wiedzy osoby posiadającej kwalifikacje zawodowe w wycenie wartości nieruchomości.
Tomasz Gabrylewicz – prawnik
Pl. Kupiecki 10, 22 – 100 Chełm
e-mail: prawnik-chelm@wp.pl
www.radcaprawny-chelm.pl
tel.: 883 001 676
