Ostatnimi czasy w praktyce da się zauważyć, że rośnie liczba osób, którym policja zatrzymuje prawo jazdy w miejscu zdarzeń za pokwitowaniem. Niestety stosowana represja często wykonywana jest w sposób nieprawidłowy, w szczególności z przekroczeniem zasad konieczności i umiarkowania w stosowaniu kar. Co można w takiej sytuacji zrobić? O tym poniżej.
Zgodnie z przepisem art. 135 ust. 1 pkt. 1 lit. a) – i) i art. 135 ust. 1 pkt. 1a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku „Prawo o ruchu drogowym” (tj. Dz.U. z 2012r., poz. 1137 ze zm.) – dalej UPRD, Policja zatrzymuje prawo jazdy za pokwitowaniem w razie stwierdzenia, np.: 1) kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu albo innego środka działającego podobnie do alkoholu; 2) upływu terminu ważności prawa jazdy; 3) nieczytelności prawa jazdy; 4) przekroczenia 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego albo 20 punktów jeśli dotyczy to młodego kierowcy; 5) przekroczenia prędkości w terenie zabudowanym o więcej niż 50 km/h.
Niestety ustawodawca wprowadził również do przepisów art. 135 ust. 1 pkt. 2 UPRD, umożliwiający odbierania dokumentu prawa jazdy prze Policję, od stwierdzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może zostać orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Niestety zakres stosowania powyższego przepisu jest obecnie nagminny i bardzo często niepodyktowany zasadą konieczności i proporcjonalności.
Prawidłowo w orzecznictwie i literaturze przedmiotu wskazuje się, że możliwość zastosowania powyższego przepisu (art. 135 ust. 1 pkt. 2 UPRD) i zatrzymania prawa jazdy za pokwitowaniem jest możliwe nie tylko wówczas, jeśli zachodzi możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, ale również wystąpić musi konieczność natychmiastowego usunięcia z ruchu kierowców, którzy swoim zachowaniem stwarzają istotne zagrożenie w ruchu drogowym, tj. takich kierowców, którzy w zdarzeniu odznaczyli się znaczącym brakiem poszanowania zasad ruchu drogowego. Niebezpieczeństwo w stosowaniu tego przepisu jest na tyle doniosłe, że za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o np. 11 km/h możliwe jest zatrzymanie prawa jazdy (art. 86 § 1 k.w. w zw. z art. 86 § 3 k.w.).
W przypadku zatrzymania prawa jazdy, na wydanym pokwitowaniu można prowadzić pojazd przez okres nie przekraczający 7 dni, chociaż nie dotyczy to wszystkich przypadków zatrzymania prawa jazdy. W ciągu 14 dni prokurator (jeśli jest postępowanie karne) albo sąd (jeśli sprawa kwalifikuje się do wykroczenia) wydaje postanowienie zatwierdzające albo odmawiające zatwierdzenia zatrzymania prawa jazdy. Niestety statystyka takich orzeczeń nie przemawia na korzyść kierujących. Od wydanych orzeczeń przez prokuratora albo sąd można i należy się odwoływać. Nierzadko w postanowieniach spotkać można istotne błędy, np. dotyczące podstaw zatrzymania, które wypatrzone i w odpowiedni sposób uargumentowane mogą stanowić uzasadnioną podstawę uchylenia zastosowanego środka i bezzwłocznego wydania dokumentu prawa jazdy.
Tomasz Gabrylewicz – prawnik
Pl. Kupiecki 10, 22 – 100 Chełm
e-mail: prawnik-chelm@wp.pl
www.radcaprawny-chelm.pl
tel.: 883 001 676
