Do spadku wchodzi majątek, który spadkodawca po sobie zostawił (nieruchomości, ruchomości, wierzytelności, długi, prawa itp.). W niektórych jednak przypadkach do wartości spadku doliczane będą poszczególnym spadkobiercom wartości darowizn uczynionych na ich rzecz za życia spadkodawcy.
Inaczej rzecz ujmując do udziału przypadającego w spadku niektórym spadkobiercom dolicza się przekazane im przez spadkodawcę darowizny.
Zgodnie z zasadami kodeksu cywilnego (art. 1039) otrzymane od spadkodawcy darowizny zalicza się do schedy spadkowej, gdy:
- następuje dziedziczenie ustawowe (tj. zmarły nie pozostawił testamentu, albo testament nie obejmuje całego spadku),
- dziedziczenie następuje między zstępnymi (dziećmi, wnukami) albo między zstępnymi i małżonkiem zmarłego,
- zmarły nie wyraził woli, że darowizny są zwolnione z obowiązku zaliczenia (wola taka, nie musi mieć formy wyraźnego oświadczenia w akcie notarialnym, może wynikać z innych okoliczności – bada to sąd orzekający),
- nie są to darowizny drobne, zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte.
Obowiązek zaliczenia darowizny nie będzie miał miejsca, gdy następuje dziedziczenie na podstawie testamentu (jednak testament musi powoływać do dziedziczenia całości spadku), albo gdy dotyczy innych grup spadkobierców (np. w przypadku dziedziczenia małżonka z innymi osobami niż dzieci czy wnuki spadkobiercy). W tym ostatnim przypadku jeżeli spadkodawca może postanowić, że zaliczenie ma dotyczyć również innych darowizn uczynionych między innymi spadkobiercami.
Do spadku nie będą doliczane również składniki związane z umową dożywocia.
Jak zalicza się darowiznę na schedę spadkową?
W sprawie o dział spadku przed sądem spadku:
- ustala się wartość darowizn podlegających zaliczeniu – wg cen aktualnych, ale stanu darowizny z daty jej dokonania)
- wartości dolicza się do wartości spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia,
- oblicza się wartość udziału w spadku każdego ze spadkobierców biorących udział w zaliczeniu,
- zalicza się na poczet jego udziału wartość jego darowizny.
Przyjmuje się, że oświadczenie spadkodawcy o niezaliczaniu określonej darowizny do schedy spadkowej nie ma wpływu na sprawę zachowku tzn. dochodzący prawa z zachowku może domagać się zapłaty od obdarowanego również z darowizny, która była zwolniona z zaliczenia do schedy spadkowej.
Publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.
adwokatka Magdalena Kusik-Balicka
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
zadanie publiczne finansowane ze środków NIW-CRSO
Zobacz też: