Zgodnie z art. 177 kodeksu pracy pracodawca, w czasie ciąży pracownicy, ma zakaz wypowiedzenia czy też rozwiązania jej umowy o pracę, jeżeli nie zachodzą szczególne przyczyny.
Zasada ta ma również zastosowanie do urlopu macierzyńskiego, zarówno do uprawnionej do niego kobiety, jak i do pracownika – ojca wychowującego dziecko lub pracownika – innego członka najbliższej rodziny, w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.
Nie ma znaczenia czy w chwili składania oświadczenia o wypowiedzeniu czy rozwiązaniu umowy pracodawca wiedział, że pracownica jest w ciąży. W sytuacji, gdy pracodawca nie wiedział, ale taką wiedzę uzyskał wówczas, może złożyć na piśmie oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków wcześniejszego wypowiedzenia albo rozwiązania umowy bez wypowiedzenia.
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu, nie dotyczy to umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Zakończenie umowy o pracę w okresie ciąży będzie dopuszczalne w czterech przypadkach:
Po pierwsze – przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy. Chodzi tu o okoliczności opisane w art. 52 kodeksu pracy, gdy pracownica dopuściła się:
ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych;
popełnienia, w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie pracownicy na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
zawinionej przez pracownicę utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Równocześnie zwolnienie nie może nastąpić po upływie miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy, a nadto zakładową organizacją związkowa organizacja związkowa musi wyrazić zgodę na zwolnienie pracownicy.
Po drugie – krótka, trwająca poniżej jednego miesiąca, umowa o pracę na czas próbny.
Po trzecie – w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Po czwarte – gdy pracownica złoży oświadczenie o wypowiedzeniu, oświadczenie o rozwiązaniu bez wypowiedzenia albo za porozumiem stron. Jednak tutaj w pewnych sytuacjach można uznawać, że oświadczenie kobiety o woli rozwiązania umowy o pracę może być obarczone wadą.
Najczęściej zdąża się, że kobieta w chwili składania oświadczenia nie wiedziała, że jest w ciąży. W związku z tym w czasie roku od wykrycia błędu może uchylić się na piśmie od skutków wadliwego oświadczenia woli i żądać od pracodawcy dopuszczenia jej do wykonywania pracy. Podobnie będzie przy groźbie albo podstępie. Szczególny jest stan wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (np. choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych)- czynność dokonana w takim stanie jest z mocy prawa nieważna, jednak nierzadko wymaga stwierdzenia tej okoliczności przed sądem.
Konsekwencje rozwiązania umowy o pracę
Pracownica, której sprzecznie z przepisami kodeksu pracy wypowiedziano umowę o pracę może domagać się, w zależności od tego jaka to umowa:
stwierdzenia wypowiedzenia za bezskuteczne, gdy nie nastąpił koniec okresu wypowiedziani,
przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy – wynagrodzenie należne będzie w sytuacji zgłoszenia gotowości do pracy w ciągu 7 dni po uprawomocnieniu się wyroku sądu,
odszkodowania, którego wysokość również się w zależności rozwiązanej umowy oraz sposobu rozwiązania ( z wypowiedzeniem czy bez wypowiedzenia).
W przypadku umowy na czas próbny przysługuje wyłącznie odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać.
Informuję, że publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
zadanie publiczne finansowane ze środków NIW-CRSO
Zobacz też:
Hrubieszowski dom z klimatem i centrum komunikacyjne [ZDJĘCIA]
Hrubieszowski dom z klimatem i centrum komunikacyjne [ZDJĘCIA]