Lublin
Operą Stanisława Moniuszki „Straszny dwór” wystawioną na scenie plenerowej w centrum Lublina zainaugurowano w piątek 1 maja 2009 r. obchody 440. rocznicy podpisania Unii Lubelskiej.
Scena została ustawiona na Placu Litewskim, gdzie – jak przypomniał prezydent Lublina Adam Wasilewski – 440 lat temu najprawdopodobniej obozowała szlachta litewska i polska podczas sejmu w 1569 r., który zakończył się uchwaleniem Unii Lubelskiej.
RTM Staszic – „Straszny dwór” w Lublinie >>
„W roku 1569 przez kilka miesięcy Lublin był centrum myśli politycznej polskiej, a właściwie centrum myśli politycznej środkowej Europy. To tutaj powstała ta prekursorska myśl stworzenia federacji. Nieprzypadkowo zaczynamy obchody 440. rocznicy podpisania Unii Lubelskiej 1 maja, bo to właśnie 5 lat temu Polska stała się członkiem Unii Europejskiej” – powiedział Wasilewski.
„Straszny dwór” zaprezentowali artyści lubelskiego Teatru Muzycznego. Premiera tego przedstawienia miało miejsce w Lublinie pięć lat temu i była przygotowana z okazji akcesji Polski do Unii Europejskiej. Artyści pokazali w piątek na Placu Litewskim jego wersję dostosowaną do potrzeb widowiska plenerowego.
Obchodom rocznicowym organizowanym w Lublinie towarzyszy hasło „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”. Główne uroczystości związane z jubileuszem Unii Lubelskiej odbędą się w lipcu. Zaproszeni mają być na nie przedstawiciele krajów, których obecne terytorium wchodziło niegdyś w obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Polski, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Estonii, Białorusi.
Wyrazem uhonorowania narodów tworzących niegdyś Rzeczypospolitą Obojga Narodów ma być planowane przez Katolicki Uniwersytet Lubelski nadanie doktoratów honoris causa prezydentom Polski, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Estonii oraz byłemu przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi Stanisławowi Szuszkiewiczowi.
Unia Lubelska – umowa międzynarodowa zawarta w Lublinie 1 lipca 1569 r. – połączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo nazywane potem Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Unia przewidywała, że oba narody będą mieć jednego władcę wybieranego wspólnie w wolnej elekcji i wspólny Sejm (izba poselska składała się ze 120 posłów koronnych i 48 litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich). Ponadto oba kraje zobowiązały się do wspólnej polityki obronnej i zagranicznej, wspólna też była waluta.
Zachowano odrębne języki urzędowe, skarb i sądownictwo. Oba kraje miały też swoje odrębne wojsko, urzędy centralne oraz tytuły i dostojeństwa, choć z takim samym zakresem kompetencji. O trwałości unii stanowiły m.in. tolerancja narodowościowa i wyznaniowa. Mimo różnych trudności Unia Lubelska przetrwała do XVIII wieku, do uchwalenia Konstytucji 3 maja, która wprowadzała jednolite państwo. Potem nastąpiły rozbiory.(PAP)
Hrubieszow LubieHrubie 2009
