9 lutego mija 20. rocznica śmierci Sergiusza Konopy, pseudonim „Czaruś”. Kim był Sergiusz Konopa?
Urodził się 9 października 1916 roku w Jenatajewsku k. Charkowa, dokąd jego rodzice zostali wysiedleni z rodzinnego Krasnobrodu w 1915 roku przez władze carskiej Rosji. W roku 1932 rodzina Konopów zamieszkała w Hrubieszowie przy ul. Sokalskiej.
W Hrubieszowie młody Sergiusz w 1938 roku uzyskał maturę w Gimnazjum im. Stanisława Staszica. Zdał pomyślnie egzamin na weterynarię we Lwowie, ale studiów nie rozpoczął, ponieważ otrzymał powołanie do odbycia służby wojskowej w ramach Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
W lipcu 1939 r. został skierowany do 12. Pułku Ułanów Podolskich w Białokrynicy koło Krzemieńca. Jako plutonowy brał udział w licznych walkach z Niemcami, m.in. pod Brzeźnicą, Radomskiem, Tomaszowem Mazowieckim, Zduńską Wolą i Skierniewicami. W bitwie na bagnety pod Mińskiem Mazowieckim dowodził jednym z plutonów. Następnie jego pluton przeszedł przez Warszawę lewym brzegiem Wisły do Puszczy Kampinoskiej, gdzie jednostki były reorganizowane i kompletowane.
Do Hrubieszowa wrócił na wigilię 1939 r. lecz długo nie zagrzał miejsca w rodzinnym mieście. W czerwcu 1940 roku uniknął aresztowania przez gestapo, od tej chwili ukrywał się i działał w konspiracji. Przyjął pseudonim „Czaruś”, pod którym działał w oddziale leśnym Armii Krajowej, jako dowódca kompanii, a następnie w Ruchu Oporu WIN.
Podczas swojej działalności brał udział w licznych walkach na naszym terenie. Rejon południowy, na którym działał „Czaruś” był największy w obwodzie. Obejmował gminy Dołhobyczów, Kryłów, Mieniany, Mircze, Miętkie, południową część gminy Werbkowice, a także część powiatu sokalskiego, po 1939 roku przyłączoną do powiatu hrubieszowskiego: Krystynopol i Waręż. Walczył w Puszczy Sokalskiej i brał udział w akcji „Burza”.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemię hrubieszowską, uczestniczył w walkach z wycofującymi się Niemcami, a następnie organizował polską administrację w Hrubieszowie. Po zlikwidowaniu przez Sowietów struktur Delegatury Powiatowej RP uniknął aresztowania i nadal pozostał w konspiracji. W sierpniu 1944 roku brał czynny udział w koncentracji oddziałów AK, które miały wyruszyć na pomoc powstańcom warszawskim.
W 1946 roku zagrożony dekonspiracją i aresztowaniem wyjechał do Gdańska, gdzie podjął studia. Aresztowany przez UB, przebywał w więzieniach w Bydgoszczy i Lublinie, skąd zwolniony został na mocy amnestii wiosną 1947 roku. Zagrożony ponownie aresztowaniem, przedostał się nielegalnie do Szwecji, następnie wyjechał do Kanady, gdzie nadal był czynny w środowiskach niepodległościowych i kombatanckich. Utrzymywał kontakt m.in. z Marianem Gołębiewskim ps. Irka, Korab, Ster, cichociemnym, ostatnim komendantem Obwodu Hrubieszowskiego AK.
Prochy Sergiusza Konopy zostały sprowadzone do Polski i spoczęły w rodzinnym grobie na hrubieszowskim cmentarzu. Za zasługi dla konspiracji i bohaterstwo w walkach z Niemcami i UPA został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Armii Krajowej.
Zarząd TRH
Fotografie Jerzego Krzyżewskiego, udostępnione dla Cyfrowego Archiwum Tradycji Lokalnej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hrubieszowie:
- Sergiusz Konopa ps. Czaruś
- Od lewej-Karol Bojarski ps. Wyga i Sergiusz Konopa ps. Czaruś
- Spotkanie działaczy i dowódców AK
- Marian Gołębiewski ps. Korab oraz Sergiusz Konopa ps. Czaruś, Kanada
- Od lewej-Marian Gołębiewski ps. Korab i Sergiusz Konopa ps. Czaruś, Kanada
Zobacz też:
Hrubieszów: Dzień Wszystkich Świętych na hrubieszowskim cmentarzu – ZDJĘCIA
Hrubieszów: Dzień Wszystkich Świętych na hrubieszowskim cmentarzu – ZDJĘCIA
LubieHrubie na Twitterze