Prawo rodzinne zapewnia rodzicom i dzieciom prawo i równocześnie obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Chodzi tu o wszelkie formy styczności i komunikowania się z dziećmi, wśród których kodeks rodzinny i opiekuńczy wymienia: spędzanie z dzieckiem czasu, porozumiewanie się osobiste oraz na odległość (prowadzenie korespondencji tradycyjnej oraz elektronicznej).
W pierwszej kolejności obalić należy mit, że pozbawienie władzy rodzicielskiej, jej ograniczenie albo zawieszenie ma znaczenie dla kontaktów. Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może spotykać się z dzieckiem, chyba, że sąd opiekuńczy, pozbawi takiego rodzica osobistej styczności. Jednak w takiej nawet sytuacji możliwy jest inny rodzaj komunikowania się, o ile nie ma zagrożenia dla dobra dziecka i nie został wprowadzony zakaz całkowity. Sąd opiekuńczy ma bowiem prawo min. zakazać spotykania się z dzieckiem, zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd, ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość, zakazać porozumiewania się na odległość.
Sposób kontaktowania się rodzica z małoletnim dzieckiem determinowany jest zawsze dobrem dziecka, jego „rozsądnym życzeniem” i zależy od wielu czynników min.: wieku, stanu zdrowia i rozwoju, miejsca pobytu dziecka i rodzica. Nie ustala się kontaktów rodzica z dzieckiem dorosłym. Pożądaną sytuacją, jest taka, aby rodzice żyjący w rozdzieleniu, w drodze porozumienia ustalali zasady kontaktów. Może to nie być w żaden sposób sformalizowany ( rodzice na bieżąco, biorąc pod uwagę sytuację, określają kontakty z uwzględnieniem jednak tego, że dziecko potrzebuje stabilności i wiedzy kiedy będą odbywać się spotkania z danym rodzicem). Często, w szczególności, gdy prowadzona jest sprawa o rozwód albo separację sporządzany jest plan rodzicielski ( plan wychowawczy). Rodzice mogą zawrzeć ugodę przed sądem albo mediatorem. W braku porozumienia kontakty zostają ustalone w wyroku, albo w postanowieniu opiekuńczym.
SĄDOWE USTALENIE KONTAKTÓW
W przypadku spraw o rozwód albo separację, określenie kontaktów, jest elementem koniecznym wyroku, zaś dobro dziecka, może stać się przeszkodą do orzeczenia rozwodu. Tym samym, już na etapie formułowania pozwu o rozwód należy złożyć plan wychowawczy, bądź też wskazać, że nie jest on ustalony. Dlatego też, bardzo często strony decydują się na rozwiązania kompromisowe. Trzeba jednak wyjaśnić, iż zawsze muszą to być kwestie przemyślane, bowiem niewłaściwe ustalenie kontaktów, będzie rodzić w przyszłości konflikty, które prowadzą nie tylko do kolejnych postępowań sądowych w związku z utrudnianiem kontaktów, ale przede wszystkim rozchwiania sytuacji dziecka.
W przypadku, gdy nie jest prowadzona sprawa o rozwód, każdy z rodziców ma prawo do zainicjowania postępowania przed sadem rodzinnym ( zwykle sądem rejonowym miejsca zamieszkania dziecka) o ustalenie albo zmianę kontaktów. Z uwagi na przewlekłość procedur i postępowań sądowych, w sprawach opiekuńczych, w tym w rozwodowej i separacyjnej warto złożyć wniosek o zabezpieczenie postępowania na czas postępowania. W takich sytuacjach sąd ma prawo uregulować kontakty z dzieckiem, jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania.
Rozstrzygnięcie sądu opiekuńczego poza ustaleniem terminów i zasad kontaktowania się może zobowiązać rodziców do określonego postępowania. W taki postanowieniu może np. skierować rodziców na terapię rodzinną, bądź wdrożyć inną stosowaną procedurę, która pomoże rodzicom wypracować rozwiązania i zasady korzystne dla dziecka.
Jednakże, niezależnie od rozstrzygnięć sądu, zawsze warto rozważyć konsultację z psychologiem w celu ustalenia właściwych sposobów postępowania, bowiem eskalacja konfliktu na tle kontaktów może doprowadzić do wielu postępowań sądowych ( aż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia) dotyczących egzekucji kontaktów z dzieckiem, nakładania kar pieniężnych.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Opieka naprzemienna a świadczenie 500 plus
Porady prawne: Opieka naprzemienna a świadczenie 500 plus
LubieHrubie na Instagramie
