Jedną z form prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka cywilna, która jest traktowana jako umowa przedsiębiorców, którzy dążą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Niewątpliwie wspólnik spółki cywilnej posiada określone prawa oraz obowiązki związane z funkcjonowaniem spółki. Tylko czy możliwa jest sprzedaż udziałów w spółce cywilnej?
Spółka cywilna, w odróżnieniu do spółek handlowych nie posiada osobowości prawnej, czyli nie może być podmiotem praw i obowiązków oraz dokonywać we własnym imieniu czynności prawnych. Spółkę cywilną charakteryzują niepodzielność majątku oraz brak określenia udziałów przysługujących każdemu ze wspólników. Przepisy kodeksu cywilnego nie przewidują możliwości zbycia przez wspólnika swojego udziału. Nie jest to również możliwe nawet w sytuacji, gdy pozostali wspólnicy wyrażą na to zgodę. W konsekwencji nie jest możliwa sprzedaż udziałów spółki cywilnej. Taki proces jest możliwy do przeprowadzenia tylko w stosunku do spółek prawa handlowego.
Jeśli jednak wspólnicy spółki cywilnej planują dokonać zmian osobowych w spółce tj. podmiotów będących wspólnikami, to procedurę taką można przeprowadzić poprzez:
1. sprzedaż przedsiębiorstwa spółki cywilnej,
2. aport przedsiębiorstwa spółki cywilnej do spółki handlowej,
3. przekształcenie spółki cywilnej w spółkę w spółkę prawa handlowego oraz sprzedaż udziałów spółki handlowej,
4. wypowiedzenie przez wspólnika swojego udziału lub
5. zmianę wspólników spółki cywilnej.
Sprzedaż przedsiębiorstwa oraz aport przedsiębiorstwa zazwyczaj kończyć się będą zamknięciem spółki. Alternatywą dla sprzedaży udziałów jest więc zmiana wspólników lub wypowiedzenie przez wspólnika swojego udziału.
W sytuacji gdy w spółce jest więcej niż dwóch wspólników wystarczające jest, by ten wspólnik, który chce „sprzedać” swoje udziały wystąpił ze spółki i wypowiedział swój udział w niej. Zgodnie z art. 871 kc wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.
Natomiast aby przeprowadzić proces wymiany wspólników, należy podjąć następujące kroki:
– dokonać zmiany treści umowy spółki poprzez wstąpienie nowych wspólników (wiąże się to z koniecznością pokrycia przez nich wkładów), następnie
– wspólnicy, którzy „podlegać mieli wymianie” wypowiedzą swoje udziały i wystąpią ze spółki (wiązać się to będzie oczywiście z koniecznością rozliczenia się z występującym wspólnikiem zgodnie z art. 871 kc).
W ostatecznym rozliczeniu zarówno poprzez wypowiedzenia przez wspólnika swojego udziału jak i poprzez wstąpienie nowych wspólników doprowadzimy do zmiany składu podmiotowego w spółce.
Informuję, że publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.
radca prawny Małgorzata Dąbek
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
zadanie publiczne finansowane ze środków NIW-CRSO
