Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” zbadało sytuację finansową samorządów u progu nowej kadencji. Jakie miejsca zajęły w rankingu – Hrubieszów, powiat hrubieszowski i gminy naszego powiatu?
Najbogatsze samorządy 2023 roku! Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” zbadało sytuację finansową samorządów u progu nowej kadencji. Poprzedni rok był specyficzny, naznaczony inflacją, wzrostem kosztów w gospodarce, transferami finansowymi przyznawanymi w pewnym stopniu uznaniowo przez rząd PiS. Jak wpłynęło to na zamożność JST?
Jak podkreślają autorzy rankingu prof. Paweł Swianiewicz, kierownik Zakładu Studiów Społeczno-Ekonomicznych w Instytucie Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Julita Łukomska, adiunkt w Katedrze Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, rok 2023 był niestety kolejnym rokiem spadku dochodów własnych w większości kategorii polskich. W powiatach i miastach na prawach powiatu realny spadek w trakcie kadencji wynosił ponad 10 proc. Biorąc pod uwagę niemal ciągły wzrost PKB w tym okresie, świadczy to o marnej kondycji JST.
Czytaj: Hrubieszów na 126 miejscu. Ranking „Sukces kadencji 2018-2023”
Kategorią dochodów, która dramatycznie pogorszyła się w kadencji 2018–2023, były wpływy z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Dane z roku 2022 wskazują, że w zakresie przyznawanych uznaniowo rekompensat szczególnie zaniedbane były duże miasta, ale dane za rok 2023 ilustrują podobną skalę spadku już we wszystkich kategoriach samorządów. Realna wielkość tych środków była w 2023 r. o około 30 proc. niższa niż na początku kadencji!
Poważną konsekwencją dla budżetów JST są zmiany wielkości nadwyżki operacyjnej netto. Szczególnie dramatycznie sytuacja wygląda w miastach na prawach powiatu, w których nadwyżka operacyjna w 2023 r. szorowała po dnie, była bliska zeru. Dodajmy, że w 2023 r. prawie 40 proc. (dokładnie 26) dużych miast zanotowało deficyt budżetu bieżącego. Był to drugi kolejny tak zły rok, w 2022 r. negatywny wynik bieżący miały 22 miasta. We wcześniejszych, też niełatwych, latach było to zazwyczaj kilka miast.
Zobacz: Ranking: Kondycja finansowa samorządów. Hrubieszów prawie na końcu!
Jak przygotowano ranking? Zastosowana metoda obliczania wskaźnika będącego podstawą zestawienia jest identyczna jak w poprzednich latach. Pominięte zostały wpływy z dotacji celowych. Wpływ wielkiej, jednorazowej dotacji inwestycyjnej potrafi wywindować samorząd wysoko w rankingu. Jest to awans incydentalny i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności budżetu. Wpływające do budżetu dochody zostały skorygowane na dwa sposoby. Po pierwsze, odjęte zostały składki przekazywane przez samorządy w związku z subwencją równoważącą (regionalną w przypadku województw) – tak zwany podatek janosikowy. Po drugie, do faktycznie zebranych dochodów dodano skutki zmniejszenia stawek, ulg i zwolnień w podatkach lokalnych (chodzi o to, aby porównywać faktyczną zamożność, a nie skutki podejmowanych w gminach autonomicznych decyzji odnoszących się do polityki fiskalnej). Ta poprawka odnosi się wyłącznie do samorządów gminnych, bo powiaty i województwa nie podejmują żadnych decyzji odnoszących się do podatków.
Skorygowane w ten sposób dochody podzielone zostały przez liczbę ludności każdej jednostki samorządowej.
Autorzy rankingu:
Paweł Swianiewicz profesor ekonomii, kierownik Zakładu Studiów Społeczno-Ekonomicznych w Instytucie Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Julita Łukomska adiunkt w Katedrze Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego
Przeczytaj: Ranking wydatków na administrację – Hrubieszów, powiat hrubieszowski, gminy
***
Hrubieszów w rankingu Wspólnoty „Najbogatsze samorządy w 2023 r.” zajął 206 pozycję wśród 267 sklasyfikowanych miast powiatowych z zamożnością per capita w 2023 roku – 3952,62 zł.
W rankingu sklasyfikowano 1498 gmin wiejskich. Gminy powiatu hrubieszowskiego znalazły się na następujących pozycjach:
1134 – gmina Hrubieszów z zamożnością per capita w 2023 roku – 4052,09 zł
1139 – gmina Mircze z zamożnością per capita w 2023 roku – 4048,81
1227 – gmina Dołhobyczów z zamożnością per capita w 2023 roku – 3982,61
1379 – gmina Trzeszczany z zamożnością per capita w 2023 roku – 3822,47
1432 – gmina Horodło z zamożnością per capita w 2023 roku – 3738,10
1454 – gmina Werbkowice z zamożnością per capita w 2023 roku – 3687,84
1491 – gmina Uchanie z zamożnością per capita w 2023 roku – 3511,80
Wśród 314 ujętych w rankingu powiatów, powiat hrubieszowski zajął 138 miejsce z zamożnością per capita w 2023 roku 1171,88 zł.
Zobacz też:
Hrubieszów: Rodzi się coraz mniej dzieci w mieście i powiecie
W powiecie hrubieszowskim ubyło 1028 osób!
Hrubieszów: Ubyło kolejnych 351 mieszkańców!
źródło i grafika: PST „Wspólnota”
