W „Zorzy” z dnia 25 września 1988 r. red. B. Rodziewicz przypomina historię działania ponad siedmiotysięcznej 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
W skład Dywizji weszły powstałe w 1939 r. na Wołyniu samorzutne oddziały samoobrony, regularnie działające oddziały partyzanckie oraz wielu żołnierzy z przedwojennego 2 Pułku Strzelców Konnych stacjonującego w Hrubieszowie.
Epopeja 27 Dywizji rozpoczęła się 19 stycznia 1944 r. pod wsią Zasmyki, na południe od Kowla, bojem z kompanią niemieckiego Wehrmachtu. A później szlak bojowy tej jednostki wiódł przez Włodzimierz, Stężarzyce, Dobry Kraj – gdzie zginął jej 34 letni dowódca p.płk. dypl. „Oliwa” czyli Jan Wojciech Kiwerski. Po 3 – miesięcznych walkach Dywizja przebiła się na Polesie, a potem na Lubelszczyznę w lasy Parczewskie i rozpoczęła 46 dniowe walki w ramach akcji „Burza”. Opanowano Lubartów i Kock.
Dnia 26 lipca 1944 r. Dywizja została rozwiązana. Część żołnierzy „w nagrodę” została uwięziona na zamku w Lublinie, część wywieziono w głąb Związku Radzieckiego, niektórzy wstąpili w szeregi ludowego Wojska Polskiego. Niektórym udało się zbiec i przebywali w lesie na Kaszubach jeszcze w latach 1947/48. W końcu i oni zostali wyłapani i uwięzieni.
O działalności tej dywizji w czasach PRL wolno było pisać tylko w negatywnym świetle. Ale w końcu, 5 maja 1980 r. w kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie odsłonięto tablicę pamiątkową w hołdzie tym bohaterskim żołnierzom. Podobną tablicę odsłonięto w Lubartowie.
W 1988 r. żołnierzom Dywizji złożono kolejny hołd: w kościele po – garnizonowym pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie odsłonięto tablicę z następującą treścią: „Pamięci poległych za ojczyznę, więzionych, internowanych, deportowanych, pomordowanych w latach 1939 – 1945 bohaterskich obrońców Wołynia – żołnierzy Wojska Polskiego, konspiracji ZWZ – AK, samoobrony oraz 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej”.
Poświęcenia tablicy, m.in. w obecności przewodniczącego Rady Krajowej PRON Jana Dobraczyńskiego, oraz proboszcza miejscowej świątyni ks. Andrzeja Puzona i miejscowego społeczeństwa dokonał ks. bp Bolesław Pylak. Interesujący wykład o w/w Dywizji wygłosił śp. prof. Wiktor Zin.
***
Plebiscyt sportowy
„Tygodnik Zamojski” po raz piąty zorganizował „Plebiscyt Na Najlepszych Sportowców i Trenerów Województwa Zamojskiego za sezon 1988”, kandydatami z LKS „Unia” w Hrubieszowie byli tylko lekkoatleci: Dorota Brzozowska, Andrzej Kapusta, i Małgorzata Muzyczuk , wśród szkoleniowców Marek Kitliński i Andrzej Kulczyński. Wśród piłkarzy nominowany był zawodnik Hetmana Zamość, a obecnie trener Kryształu Werbkowice Ireneusz Suchowierzch.
opracował – mak
Na zdjęciu – Odznaka 27 WDP AK (Wikipedia).
